Mede

Mede is een alcoholische drank gemaakt uit honing, water en gist. Mede wordt ook wel honingwijn genoemd. Net als bij wijn komt ook mede in allerlei varianten. Van droog tot zoet en van jong naar oud. Verschillende toevoegingen aan het bereidingsproces van mede zorgen voor weer andere mede varianten. Kersen- of lavendelmede zijn hier voorbeelden van. Hiernaast is mede ook erg locatiegevoelig. Dit heeft te maken met de honing die door de honingbij gemaakt wordt. Immers honing vanuit een appelgaard smaakt heel anders dan honing uit een lavendelveld. Het eindproduct, de mede, smaakt hierdoor ook anders.

Geschiedenis van mede

Mede werd al ongeveer 2000 jaar voor Christus gemaakt. De vroegste archeologische bewijzen hiervan zijn zo rond die periode gedateerd. De vroegst bewaard gebleven omschrijving van mede komt uit de hymnen van de Rigveda; de oudste van de vier godsdienstige hindoeteksten die bekendstaan als de Veda's welke zijn gedateerd tussen 1100 en 1700 voor Christus. Hierna wordt mede besproken in Meteorologica welke rond 350 voor Christus geschreven is door de Grieks filosoof en wetenschapper Aristoteles.

Na het jaar 700 (na Christus) zorgen de belastingen en regelgevingen voor bepaalde ingrediënten in de drank ervoor dat mede niet meer een winstgevende drank was. De productie van mede zit in een dip waar het de komende eeuwen zal blijven zitten. Een aantal kloosters behielden de oude traditie van het maken van mede als bijproduct van de bijenteelt. Dit laatste gebeurde vooral in de gebieden waar druiven niet groeien. Tot op de dag van vandaag is dit de reden dat mede vooral geassocieerd wordt met Vikingen en de Angelsaksische cultuur.

Tegenwoordig zit mede nog steeds in het dal waar het ooit is in gegooid maar er zijn nog altijd brouwerijen die de drank maken en nog steeds (betere) slijterijen die de drank verkopen. Ook is het nog steeds een gerespecteerde drank in bepaalde groeperingen.

Zelf mede maken

Het brouwproces van mede is niet heel ingewikkeld en is het dus vrij gemakkelijk om zelf mede te maken. Het gistingsproces zorgt ervoor dat de suiker in de honing wordt omgezet in alcohol en koolzuurgas. Om deze reden is het dan ook belangrijk om de juiste verhoudingen te gebruiken voor het eindproduct dat je wil maken. Voor een droge mede gebruik je ongeveer 2,5 kilogram aan honing op basis van 10 liter mede. Dit levert een alcoholpercentage van ongeveer tien procent op. Met 3 kilogram honing zal dit ongeveer twaalf procent alcohol zijn.

Zoals al eerder vermeld is ook de honing van invloed op het eindproduct. Om mee te beginnen gebruik je een mooie heldere bloemenhoning maar ook met andere honingsoorten kan je experimenteren.

Voeg water toe aan de honing. Gebruik zoveel water als je nodig bent om net onder de tien liter te komen. Meng dit goed door elkaar en breng het aan de kook. Roer dit regelmatig door om aanbranden te voorkomen. Mocht het toch aanbranden dan kan je weer van voren af aan beginnen. Tijdens het koken zal het mengsel gaan schuimen. Schep het schuim er net zolang af tot er geen schuim meer is. Giet hierna de hete vloeistof door een doek in een plastic vat zoals bijvoorbeeld een jerrycan. Voeg hier nu 2 eetlepels gistvoeding en 2 theelepels citroenzuur aan toe. Laat de vloeistof, die we nu most noemen, afkoelen. Zodra de most op kamertemperatuur is voeg je de gist aan toe. Het advies is om superwijngist te gebruiken omdat dit geen giststarter nodig heeft maar als je wil experimenteren dan kan je ook andere gisten gebruiken.

Nu begint de open gisting. Dit proces is, met name de eerste dagen, zeer actief en heeft vaak een schuimontwikkeling. Een besmetting met ongewenste bacterien of schimmels is dan ook niet ondenkbaar. Zorg er dan ook voor dat er een doek over het vat (of jerrycan) heen zit zodat er niets in kan maar de gassen die vrij komen tijdens het gisten er wel uit kunnen. Om de dag moet de most doorgeroerd worden om te zorgen dat de gistcellen hun werk kunnen doen.

Als deze open gisting weer wat tot rust is gekomen kunnen we het geheel overschenken in een glazen fles van 10 liter. Zorg ervoor dat deze fles schoon en gedesinfecteerd is. Het liefst kook je de fles en laat deze afkoelen voordat je deze vult met de most. Vul de fles bijna helemaal maar laat een klein beetje ruimte over voor mogelijke schuimvorming. Hierna sluit je de fles af met een zogenaamd waterslot. Dit waterslot zorgt ervoor dat de gassen wel uit de fles kunnen maar niets komt er in.

Nu volgt de tweede gisting. Dit heet, heel logisch, de gesloten gisting. Dit proces is vooral goed te volgen door de bellen in het waterslot. Na enige weken is de gist uitgewerkt en zullen de onzuiverheden en de gistcellen naar de bodem zakken. De most zal nu ook steeds helderder worden, tot bijna de helderheid van water, naar mate we meer naar het eindproduct, de mede, toe gaan.

Hevel de mede nu voorzichtig over in een nieuwe fles of vat maar zorg ervoor dat de drab onderin de eerste fles blijft zitten. Dit kan je weg gooien. Doe het waterslot nu op de tweede fles en herhaal dit laatste proces om de laatste onzuiverheden en gistcellen uit de mede te halen. Als je het proces goed hebt gevolgd heb je nu een heerlijke mede die qua helderheid bijna op water lijkt. Hierna kan je de mede bottelen in steriele flessen met een nieuwe kurk. Eventueel een etiketje erop en je kan genieten van je eigen zelfgemaakte mede.

Zelf maken toch te ingewikkeld? Heaten Mead

Mede cocktails

Mede lijkt op het eerste inzicht niet de eerste drank om te gebruiken in een cocktail. Toch zijn er wel een aantal heerlijke dranken te maken met gebruik van Mede.

Gloeimede

Een heerlijk warme Mede om weer lekker warm te worden in de koude wintermaanden.
Ingrediënten
• Afhankelijk van de grootte van je glas of mok tussen de 150 en 250 mililiter Mede.
• Een half schijfje sinaasappel
• 15 Mililiter gembersiroop
• 1 Kaneelstokje

Bereidingswijze
Warm de mede voorzichtig op. Laat het niet koken of zelfs boven de 80 graden Celsius komen. Vanaf deze temperatuur verdampt de alcohol. Doe een half schijfje sinaasappel en de gembersiroop in een mok of Irish Coffee-glas en giet hier de verwarmde mede over. Gebruik het kaneelstokje om het geheel door te roeren.

Mede met bubbels

Een feestelijke gelegenheid vraagt om een bijzonder drankje welke ook qua kleur goed doet tijdens de winterse feestdagen.
Ingrediënten
• 45 Mililiter Mede
• 90 Mililiter bubbels

Gebuik voor deze cocktail een champagneflute. Schenk hier de mede in en vul dit aan met champagne, prosecco of cava. Garneren kan eventueel met een kers of citroenschil.